KleindierNed heeft eind april een gesprek gehad met de onderzoekers die het rapport over PFAS in eieren bij hobbykippen hebben opgesteld. Dit gaat over het advies om eieren van hobbykippen niet te eten en waarom de waarden tussen eieren van hobbykippen en commerciële eieren zo verschillend zijn.
Wel of niet testen?
Uit het onderzoek komt naar voren dat in heel Nederland PFAS voorkomt in de eieren. Hoewel KleindierNed eerder adviseerde om de eieren te testen, lijkt het er op basis van de huidige resultaten op dat het testen van eieren van kippen die loslopen weinig zin heeft, tenzij de kippen gehouden worden in een beperkte ruimte. Het vermoeden is dat zodra kippen de mogelijkheid hebben regenwormen te eten, het gehalte PFAS in eieren hoog zal zijn.
Invloed van afschermplicht
Op dit moment geldt de afschermplicht nog in verband met de maatregelen tegen vogelgriep. Hierdoor zijn de kippen voor een langere periode vaak kleiner gehuisvest en mogen ze niet vrij rondscharrelen. Te verwachten is dat de PFAS waarden in dit geval lager kunnen zijn. Op het moment dat de kippen weer los mogen en/ of meer ruimte tot hun beschikking krijgen, kan dit van invloed zijn op de PFAS waarde. Dit is niet onderzocht, maar er moet rekening mee gehouden worden dat een verandering in de huisvesting en de ruimte die ze tot hun beschikking hebben (bijv. na opheffen afschermplicht) hierop van invloed zal zijn.
Waarom adviseert RIVM om kippeneieren van alle particulieren niet te eten?
Maar maakt het dan niet uit hoe je de kippen houdt? Bijvoorbeeld of ze binnen zitten (eventueel met een kleine ren) of vrij buiten kunnen lopen?
Antwoord: Het lijkt wel wat uit te maken maar dat is het tweede deel van het onderzoek. Daarbij kijkt het RIVM naar de oorzaken van de hoge gehalten aan PFAS. De resultaten komen in de tweede helft van het jaar. (Het lijkt erop dat de consumptie van regenwormen cruciaal is. Het vermoeden is dat kippen zelf de PFAS weer snel uitscheiden via de eieren in de legperiode.)
Timing publicatie
Waarom kwam het rapport net voor Pasen? De commerciële houderij was er als de kippen bij om hun eieren aan te prijzen. Dat voedt wantrouwen.
Antwoord: het rapport was klaar. Als we met de resultaten tot na Pasen hadden gewacht dan zou dat ook reacties hebben opgeroepen, “waarom hebben jullie gewacht tot na Pasen?”.
Digitale toelichting rapport
Zijn jullie bereid om een toelichting te geven op het rapport voor de achterban? Wij denken aan een digitale bijeenkomst waarin jullie kunnen presenteren en deelnemers vragen in de chat kunnen stellen.
Afspraak: Dat zullen we overleggen.
Testen
In het afgelopen jaar hebben houders hun eieren laten testen. Zij gingen ervan uit dat de eieren ‘onder de norm’ vielen en dus veilig gegeten konden worden. Uit jullie rapport blijkt echter dat dit niet klopt: de norm voor het op de markt brengen van eieren is namelijk anders dan de gezondheidsnorm. Voor ons was het best een puzzel om te achterhalen hoe dat precies zit. Het zou prettig zijn om hierover vooraf contact te hebben, zodat we onze achterban beter kunnen informeren.
Afspraak: RIVM verkent met opdrachtgever VWS of de volgende keer vooraf aan publicatie contact mogelijk is over de inhoud van het rapport, zodat wij de achterban beter kunnen informeren. KleindierNed zal rechtstreeks VWS hierover benaderen.
Rekentool
Er is een rekentool om de resultaten van de testbedrijven te vertalen naar de gezondheidsnorm. Er zijn twee mogelijkheden in de tool: methode EFSA en methode NVWA. RIVM rekent met methode NVWA. Maar let op: die tool gaat ervan uit dat je geen andere bronnen van PFAS binnenkrijgt, wat natuurlijk niet het geval is. In België gebruikt de overheid de EFSA-norm, waarbij ze maar naar 4 PFAS kijken bij hun gezondheidsadvies. Zie ook verderop bij het kopje Gezondheidsadvies.
Heeft testen zin?
Het lijkt erop dat kippen die vrij buiten lopen, structureel hogere PFAS-waarden in hun eieren hebben dan kippen in de commerciële houderij.
Antwoord: Dat lijkt te kloppen. Dat zien we ook in andere Europese landen waar onderzoek is gedaan.
Waarom is de waarde in de commerciële eieren zo laag?
Antwoord: Dat weten we nog onvoldoende. Mogelijk speelt een rol dat in de aanpak van dioxine in eieren ook effecten heeft op de lage concentraties PFAS.
Gezondheidsadvies
Hoe om te gaan met het gezondheidsadvies? We krijgen allemaal al te veel PFAS binnen. Zonder eieren (commercieel of hobby) zitten we gemiddeld al boven de norm.
Antwoord: Het is een norm voor de volksgezondheid. Hoe het voor het individu uitpakt valt niet te zeggen. Dan spelen ook andere zaken mee zoals de eigen gezondheidssituatie en blootstelling aan PFAS.